MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI O‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI JIZZAX FILIALI

TALABA- YOSHLAR O‘RTASIDAGI “JAHOLATGA QARSHI MA’RIFAT” TUYG'USINI SHAKLLANTIRISH MAQSADIDA DAVRA SUHBATI BO'LIB O'TDI.

Yig‘ilishni Yoshlar masalalari va ma’naviy- ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktorning birinchi o‘rinbosari Alijon Baboyev ochib berdi va taklif etilganlar bilan tanishtib o‘tdi.

Yig‘ilishni Yoshlar masalalari va ma’naviy- ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktorning birinchi o‘rinbosari Alijon Baboyev o‘z nutqida o‘tmishdan ma’lumki, har bir inson qalbida o‘z yurtiga sadoqat, fidoiy bo‘lish tuyg‘usi vatanparvarlikning oliy nishonasi hisoblanadi. Zero, inson uchun eng aziz va muqaddas bo‘lgan Vatanni himoya etish, uni sevish va e’zozlash har bir insondan buyuk ma’naviy jasoratni talab etadi. Inson ma’naviyatga qarshi qaratilgan jaholat g‘aflatga, loqaydlik esa beparvolikka giriftor etadi. Natijada, mazkur holat insonni vatan taqdiriga nisbatan daxldorlik tuyg‘usini yo‘qotish orqali uni ma’naviyatini so‘ndirishga zamin yaratadi. Mazkur holat, o‘z navbatida har qanday millat, xalqni o‘z taqdiriga raxna soluvchi tahdidlarga nisbatan muntazam ogoh, sezgir va hushyor bo‘lishga hamda ularga qarshi ma’rifat va ma’naviyat bilan javob berish borasida jiddiy fikrlashni taqozo etmoqda deb ta’kitlab o‘tdi.

Uchrashuvda so‘zga chiqqan Jizzax viloyat hokimyati kotibyat mudiri Nurali Raimov kun tartibidagi masala yuzasidan o‘z fikr mulohazalarini bildirib barchamizga yaxshi ma’lumki, hozirgi kunda dunyo shiddat bilan o‘zgarib, insoniyatning taqdiri va kelajagiga tahdid solayotgan xavf-xatarlar kuchayib, dunyo miqyosida shafqatsiz raqobat, turli ziddiyat va qarama-qarshiliklar tobora avj olmoqda. Bugungi kunda globallashuvning shiddatli tus olishi dunyo miqyosida g‘oyaviy-mafkuraviy tahdidlarning tobora avjiga chiqishiga zamin yaratmoqda. Mana shunday bir sharoitda tinchlik, barqarorlikni saqlashda ma’naviyat va ma’rifatga e’tibor qaratish muhim ahamiyat kasb etadi. Bu haqda fikr yuritganda, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev qayd etganidek: “Biz ma’naviyat va ma’rifat ishini vatanparvarlik ishi, vijdon ishi, deb bilamiz. Vijdoni, ma’naviyati bor inson Vatanni, albatta, yaxshi ko‘radi. Vijdon, ma’naviyat degani – xalqqa, Vatanga chin yurakdan xizmat qilish deganidir. Mana shunday qarash butun xalqimiz, ayniqsa, yoshlarimiz tomonidan keng va qizg‘in qo‘llab-quvvatlanayotgani ma’naviy tarbiyaning naqadar dolzarb ahamiyatga ega ekanini ko‘rsatadi”. Binobarin, Davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoyev tomonidan mana shunday masalalarga alohida e’tibor qaratilar ekan, bugungi kunda dunyo miqyosida vujudga kelayotgan yangi tahdid va xavflar paydo bo‘layotgan bugungi kunda jamiyatimizda sog‘lom muhitni mustahkamlash, ma’naviyat va ma’rifatga e’tibor qaratish dolzarb ahamiyat kasb etayotganligi tobora oydinlashmoqda. Zero, millatimiz va xalqimiz mentalitetini o‘zida namoyon etuvchi buyuk ma’naviyatimizni asrash xalqimiz taqdiri va kelajagi, hayot-mamotimiz vazifasi ekanligini anglash o‘ta muhim vazifadir. Globallashuv davrida dunyoda vujudga kelayotgan tahlikali vaziyat tinchlik, xavfsizlik va barqarorlikni ta’minlashda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Dunyo miqyosida keskin g‘oyaviy kurashlarning avj olishi, turli mafkuralar to‘qnashuvi, demokratiya yoki turli diniy ta’limotlar shiorlari bilan “chiroyli” niqoblangan yovuz g‘oyalarni singdirishga intilish tobora kuchayib bormoqda. Xususan, dunyo xavfsizligi va barqarorligiga jiddiy raxna solishga intilayotgan ekstremizm, terrorizm, aqidaparastlik, giyohvandlik kabi tahdidlarning mavjudligi jiddiy fikrlashni talab etmoqda. Bu borada, dunyo miqyosida vujudga kelayotgan tahlikali vaziyatlar kuchayib borayotgan xavf-xatarlar, qonli to‘qnashuvlar, siyosiy va iqtisodiy qarama – qarshiliklar, terrorizm, radikalizmning tobora avj olishi tinchlik va barqarorlikka jiddiy tahdid solayotganligi tobora oydinlashmoqda.Shu o‘rinda, terrorizm haqida so‘z yuritsak, bu illat bir siyosiy atama sifatida, qurol sotish, narkobiznesni rivojlantirish, konstitusion tuzumlarni ag‘darish kabi tuban maqsadlarni o‘zida namoyon etadi. Adashib yot oqimlar ta’siriga tushgan fuqarolarimiz, xususan, yoshlarimiz qalbi va ongida sog‘lom diniy dunyoqarashni shakllantirish borasida bugungi kunda Davlatimiz va hukumatimiz tomonidan yurtimizda chuqur o‘ylangan, puxta va aniq maqsadga yo‘naltirilayotgan davlat siyosati izchil samarali yuritilmoqda. Bugun kunda barchaga ma’lumki, xalqaro terrorizm, radikalizm, mutaassiblik, ekstremizm kabi muammolar chegara bilmasligi dunyo jamoatchiligini doimo tashvishga solib kelayotir. Ayniqsa, dunyo miqyosida ekstremizm, xalqaro terrorizmga qarshi kurashda ma’rifatni targ‘ib etish g‘oyasi doimo Prezident Shavkat Mirziyoyevning xalqaro miqyosdagi nutq va ma’ruzalarining bosh mavzusiga aylanib bormoqda. Yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyevning o‘z ma’ruzalarida jahon hamjamiyati oldida turgan dolzabr muammolarini bartaraf etish borasida davlatimiz tomonidan amalga oshirib kelinayotgan tashabbuslarini alohida ta’kidlash lozim. Bu sohadagi tashabbus va ilg‘or g‘oyalar bugungi kunda Prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan dunyo miqyosida ham ilgari surilmoqda.

Shundan so‘ng Jizzax viloyati Ichki ishlar boshqarmasi mas’ul xodimi Maruf Hamidov so‘zga chiqib, bugungi kunda yurtimizning bu sohada olib borayotgan islohatlari dunyo miqyosida o‘zga mamlakatlarga namuna bo‘layotganligi alohida e’tirof etilmoqda. Shu bois, O‘zbekiston rahbari tomonidan ilgari surilgan tashabbusni birinchilardan bo‘lib qo‘llab-quvvatladi. Diniy bag‘rikenglik bo‘yicha O‘zbekiston dunyoda eng namunaviy va o‘rnak bo‘la oladigan mamlakatlardan biri hisoblanadi. Bugungi kunda jahon geosiyosiy maydonidagi o‘zgarishlar, globallashuv jarayonlarining quchayishi hamda zamonaviy axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishi jaxonda keskin burilish yasamoqda. Insoniyat mutlaqo o‘zgacha muhit, yangicha talab va ilgarilari kuzatilmagan xavf-xatar hamda tahdidlar quchaygan bir sharoitda yashashiga to‘g‘ri qelmoqda. Dunyo miqiyosida shiddat bilan qechayotgan bunday jarayonlar ijtimoiy hayotning barcha jabhalariga, jumladan, ma’naviy-ma’rifiy sohalarga ham jiddiy ta’sir o‘tkazmoqda. Dunyoning turli mintaqa va davlatlarida sodir bo‘layotgan ayanchli voqealar tahlili ommaviy axborot vositalari, zamonaviy axborot texnologiyalari, jumladan, internet tizimi, ijtimoiy tarmoqlar va elektron nashrlar ko‘p hollarda ayrim buzg‘unchi kuchlar qo‘lida turli soxta, zararli g‘oya va mafkuralarni targ‘ib etishning qulay va tezkor vositasiga aylanib qolayotganligini ko‘rsatayotir. Bu kabi tahdidlar milliy va umuminsoniy qadriyatlarning yemirilishiga, zo‘ravonlik, inson taqdiri, jamiyat hayotiga bepisandlik, mas’uliyatsizlik, loqaydlik, andishasizlik, behayolik kabi illatlarni ildiz otishiga zamin yaratmoqda. Natijada, odamzotning o‘z tarixiy, diniy, milliy-ma’naviy ildizlaridan uzilib qolishiga sabab bo‘lmoqda. Mazkur holat, jahondagi ko‘plab davlatlarda umumiy tendentsiyaga aylanib bormoqda. Ta’lim va ma’rifat bashariyat farovonligining asosiy omili hisoblanadi. Shu bois inson ma’naviy olami, xalqimiz madaniyatini belgilaydigan manbalarni asrab-avaylash va boyitish hamda jahon ilm-fani yutuqlari va umumbashariy taraqqiyot tajribalari asosida yovuz va buzg‘unchi g‘oyalarga qarshi ma’rifat bilan kurashda dolzarb ahamiyat kasb etadi. Bugungi kunda O‘zbekiston o‘zini milliy taraqqiyotning yangi davriga qadam qo‘ydi. Buni barcha sohalardagi tub o‘zgarishlar qatori ma’naviyat, ma’rifatga bo‘lgan munosabatlarda ham ko‘rish mumkin. Ayniqsa, Yurtimizda keyingi yillarda amalga oshirilayotgan islohotlar mamlakatimizda jaholatga qarshi kurashda ma’rifat bilan kurashish borasida ulkan ishlar qilinayotganligi, ayniqsa, diqqatga sazovordir. Bu borada, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi, O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi faoliyatlarining yo‘lga qo‘yilishi mamlakatimizda muqaddas Islom dini qadriyatlari va an’analarini yanada rivojlantirishga zamin yaratmoqda. Ayniqsa mazkur sohada davlatimiz tomonidan amalga oshirilayotgan ishlar zamirida yurtimizda ta’lim, ilm-fan, madaniyat va ma’rifat, ajdodlar merosini o‘rganish, qadrlashga bo‘layotgan yuksak e’tibor nafaqat mamlakatimiz va mintaqa aholisi, balki jahon hamjamiyati tomonidan ham yuksak tarzda e’tirof etilayotganligi ayniqsa e’tiborga molikdir. Dunyo tamadduni buxoriylar, farg‘oniylar, samarqandiylar, xorazmiylar, termiziylar, nasafiylar taratgan ilm ziyosidan qanchalar bahramand bo‘lgan bo‘lsa, bugungi kunda ham bu bahramandlik davom etmoqda, ajdolarimiz qoldirgan bebaho meros o‘z qadri va ahamiyatini aslo yo‘qotgani yo‘q. Dunyo miqyosida xalqaro terrorizm, radikalizm, ekstremizm kabi chegara bilmas tahdidlarning xavfi ortib borayotgan bugungi kunda ham ma’rifat jaholatga qarshi kurashishning eng samarali vositasi sifatida tan olinmoqda. Bugungi kunda O‘zbekiston inson huquqlari va diniy erkinlar sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar dunyo miqyosida e’tirofga sazovar bo‘lmoqda. Ayniqsa, mamlakatimizda keyingi yillarda jinoyat sodir etgan shaxslarni afv etish bo‘yicha 8 ta farmon qabul qilinib, 4 mingdan ziyod shaxs jazoni o‘tash joylaridan ozod qilindi. Shu bilan birga jinoiy qilmishiga chin dildan pushaymon bo‘lib, tuzalish yo‘liga qat’iy o‘tgan mahkumlarni afv etish va ularni erkin hayotga qaytarish borasida ulkan ishlar qilinmoqda. Yurtimizda insonparvarlik tamoyili asosida mutlaqo yangi amaliyot joriy etilmoqda. Buning natijasida jinoyat yo‘liga adashib kirib, qilmishiga chin dildan pushaymon bo‘lgan 993 nafar fuqaro, jumladan, 456 nafar yigit-qiz hamda 113 nafar ayollar Yoshlar ittifoqi, mahallalar va xotin-qizlar qo‘mitalarining kafilligi bilan jazodan ozod qilindi. Mazkur ishlarning ijobiy davomi sifatida o‘tgan 2019-yilda Jasliq qo‘rg‘onidagi jazoni ijro etish koloniyasini yopilishi davlatimizning ana shunday insonparvar siyosatning amaliy namunasi ekanligini ta’kidlash o‘rinlidir. Shu bilan birga ozodlikdan mahrum etilgan shaxslarga pensiya va ijtimoiy sug‘urta to‘lash tartibi birinchi marta amaliyotga kiritilmoqda. O‘zbekistonda inson huquqlarini ta’minlash haqida so‘z ketganda, o‘tgan uch yilda 9 ming 692 nafar, jumladan, 2019-yilda 5 ming 868 nafar yurtdoshimiz O‘zbekiston fuqaroligiga qabul qilinganligi bu boradagi ishlarni ijobiy ko‘rinishi sifatida aytib o‘tish lozim.

Uchrashuv davomida viloyat hokimligi yoshlar siyosati ijtimoiy rivojlantirish va ma’naviy-ma’rifiy ishlar kotibyati mutaxassisi B.Urazaliyev so‘zga chiqib Jamiyatda inson huquq va erkinliklarini hurmat qilish madaniyatini shakllantirish, shu orqali mamlakatimizning xalqaro nufuzini yanada yuksaltirish borasida yurtimizda bu sohada olib borayotgan ishlar dunyo miqyosida e'tirof etilmoqda. Bu esa yurtimizdagi tinchlik va osuda hayotni ta’minlash borasida qilinayotgan ishlar muntazaam sergir, ogoh va hushyor bo‘lish borasida yanada jiddiy fikrlashni taqozo etadi. Zero, Davlatimiz rahbari qayd etganidek: “Davrning, hayotning keskin talablaridan orqada qolmaslik uchun barchamiz har kuni o‘qib-o‘rganishimiz, o‘z ustimizda ishlashimiz, bilim va saviyamizni doimo oshirib borishimiz kerak. Bizning tomirlarimizda ulug‘ ajdodlarimizning qoni oqmoqda. Buyuk bobolarimizning munosib izdoshlari va davomchilari bo‘lish biz uchun ham qarz, ham farz, desam, o‘ylaymanki, barchangiz bu fikrga qo‘shilasiz. O‘z Vatanini, ona xalqini ravnaq toptirish uchun o‘zini ayamasdan mehnat qilish: bu – jasorat va mardlik, bu – ona yurtga muhabbat va sadoqat, bu – to‘g‘ri tarbiya va amaliy namuna demakdir”. Zero, dunyoda yuz berayotgan voqea va hodisalarni teran anglab terrorizmga qarshi kurashda ma'rifat asosida chuqur o‘ylab bir tan-u bir jon bo‘lib harakat qilish muhim ahamiyat kasb etadi. Mana shunday bir sharoitida tinchlik, barqarorlikni saqlashda eng avallo, ma'naviyat va ma'rifatga e'tibor qaratish muhim ahamiyat kasb etmoqda.Jahon geosiyosiy maydonidagi o‘zgarishlar, globallashuv jarayonlarining kuchayishi hamda zamonaviy axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishi dunyoda keskin burilish yasamoqda. Insoniyat mutlaqo o‘zgacha muhit, yangicha talab va ilgari kuzatilmagan xavf-xatar hamda tahdidlar kuchaygan bir sharoitda yashashiga to‘g‘ri kelmoqda. Dunyoda kechayotgan bunday jarayonlar ijtimoiy hayotning barcha jabhalariga, jumladan, ma'naviy-ma'rifiy sohalarga ham jiddiy ta'sir o‘tkazmoqda. Turli mintaqa va davlatlarda sodir bo‘layotgan ayanchli voqealar tahlili ommaviy axborot vositalari, zamonaviy axborot texnologiyalari, internet tizimi, ijtimoiy tarmoqlar va elektron nashrlar ba’zi hollarda buzg‘unchi kuchlar qo‘lida zararli g‘oya va mafkuralarni targ‘ib etishning qulay, tezkor vositasiga aylanib qolayotganligini ko‘rsatyapti. Bu kabi tahdidlar milliy va umuminsoniy qadriyatlarning yemirilishiga, zo‘ravonlik, inson taqdiri, jamiyat hayotiga bepisandlik, mas'uliyatsizlik, loqaydlik, andishasizlik, behayolik kabi illatlarning ildiz otishiga zamin yaratmoqda. Bunday murakkab sharoitda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni asrash, mustaqillikni mustahkamlash, ijtimoiy-iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash har bir davlat oldida turgan ustuvor vazifalardan biridir.

Yig‘ilishda davomida talabalar orasida ijtimoiy ma’naviy muhit barqarorligini ta’minlashga mas’ul bo‘lgan direktorning maslahatchisi N.Abdurahmanov o‘z so‘zida zero, o‘zgarib borayotgan dunyo manzarasi va uning mazmun-mohiyatini chuqur anglash, vujudga kelayotgan tahdid, xavf-xatarlarga qarshi kurashda butun jamiyatni safarbar etish mamlakat kelajagi hamda taraqqiyotining muhim shartidir.Jaholat nafaqat diniy shaklda, balki dunyoviy, dahriylik ko‘rinishida ham namoyon bo‘ladi. Bunday illatlarga qarshi ma'rifat asosida kurash olib borish, ma'naviyat masalasi o‘zbekistonlik barcha sog‘lom fikrli kishilarning vijdon ishiga aylanishini davr taqozo etmoqda. Zero, marifat bashariyat farovonligining asosiy omilidir. Shu bois inson ma'naviy olami, xalqimiz madaniyatini belgilaydigan manbalarni asrab-avaylash va boyitish hamda jahon ilm-fani yutuqlari, umumbashariy taraqqiyot tajribalari asosida yovuz, buzg‘unchi g‘oyalarga qarshi ma’rifat bilan kurashda dolzarb ahamiyat kasb etadi.Xulosa qilib aytganda Yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyev qayd etganidek: “Albatta, kechirimli, mehr-oqibatli bo‘lish xalqqa ham, Xudoga ham manzur bo‘ladi. Mana shunday ezgu fazilatlar bizning bag‘rikeng xalqimizni yanada ulug‘laydi. Jaholatga qarshi – ma'rifat” degan fikrda katta ma’no bor. Bu coya faqat diniy tarbiya bilan bog‘liq ishlarda emas, balki hayotimizning barcha sohalarida hal qiluvchi ahamiyatga ega. Har bir masalani ma'rifat asosida chuqur o‘ylab, xalqqa hurmat bilan, takror va takror aytaman, odamlar fikrini inobatga olib, faqat qonun va adolat mezoniga tayangan holda hal etsak, el-yurtimiz bizdan albatta rozi bo‘ladi”, – deya ta’kidlashi ayni haqiqatdir. Mana shunday ezgu ishlarimiz, barcha yurtdoshlarimiz qalbi va ongida sog‘lom diniy dunyoqarash va din to‘g‘risida holisona fikrlarni shakllantirish orqali muqaddas islom dinimizga bo‘lgan xurmatni yanada yuksaltirishga xizmat qilishini bugungi kunda har bir Vatandoshimiz anglashi lozim.